Jak przedstawiano miasta w sztuce na przestrzeni wieków? Jak odkrywano tajniki perspektywy, koloru i oświetlenia? Co wspólnego z Odo Dobrowolskim, zapomnianym polskim malarzem, mieli Egon Schiele, Gustav Meyrink i Stefan Grabiński? Jak wyglądały mroczne oblicza Paryża i Lwowa w początkach XX wieku? O tym mogliśmy posłuchać podczas październikowego Spotkania ze sztuką, zatytułowanego „Odo Dobrowolski – Mistrz półmroku”.

1. Odo Dobrowolski, Autoportret z papierosem, 1907 r.

Nasz bohater urodził się w 1883 roku w Czerniowcach na terenie dzisiejszej Ukrainy. Studia odbywał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, by po krótkich pobytach w Paryżu i Monachium osiąść na stałe we Lwowie. Choć niewiele wiemy o życiu Dobrowolskiego, za wskazówkę do zapoznania się z jego osobowością artystyczną posłużyły dzieła artysty, osadzone w kulturowym i estetycznym duchu epoki. Dorobek artysty jest szeroki, a zawiera szereg widoków miast, które Dobrowolskiego szczególnie interesowały. Zmarły w wieku 34 lat malarz zyskał sobie przydomek ,,Mistrza półmroku’’. Nasze spotkanie przybliżające twórczość artysty potwierdziło prawdziwość miana nadanego Dobrowolskiemu.

2. Odo Dobrowolski, Pomnik Mickiewicza we Lwowie, 1915 r.

Jak interpretował miasta ów mistrz półmroku? Miasto było dla Dobrowolskiego przede wszystkim miejscem owianym aurą ciszy, samotności, a czasem wręcz melancholii i grozy. Dzieła artysty ze swoim mrocznym nastrojem dobrze wpisały się w schyłkowy charakter sztuki przełomu wieków. Wraz z Odo Dobrowolskim przenieśliśmy się do sennego, opustoszałego, zimowego Paryża. Stolica Francji, nazywana nieraz ,,miastem świateł’’, widziana oczami zapomnianego mistrza nokturnu, ukazuje zupełnie inny obraz Paryża niż ten znany nam z migotliwych, barwnych dzieł impresjonistów.

3. Eugène Galien-Laloue, Widok na ulicę paryską, Galeria ARTYKWARIAT

Za pośrednictwem prac Dobrowolskiego odbyliśmy wędrówkę z Île de la Cité, przez Bulwar Saint Michel, na Montparnasse, zatrzymując się przy majestatycznym kościele Św. Seweryna, by dojść do mostu de l’Alma. Takie były paryskie ścieżki Odo Dobrowolskiego, który zapewne przemierzał samotnie zimowymi wieczorami, aby uwiecznić je na swoich pracach. Artysta był wnikliwym obserwatorem, nieraz kilkakrotnie podejmującym jeden temat, zwracając uwagę na najdrobniejszy cień, czy rozpraszający go przyćmiony blask ulicznej latarni, odbijający się w trotuarach mrocznych zaułków i w zaśnieżonych miejskich arteriach.

4. Odo Dobrowolski, Paryż nocą, 1912 r. 5. Odo Dobrowolski, Paryż nocą, 1911 r.

Nasyciwszy się mrocznymi widokami lewobrzeżnego Paryża, przenieśliśmy się do równie mrocznego Lwowa, przyglądając się spowitemu mrokiem kościołowi Bernardynów i ciemnemu popołudniu obok pomnika Adama Mickiewicza. Lwów, uchodzący za jedno z najpiękniejszych ówczesnych miast, u Dobrowolskiego, choć nadal piękny, wpisuje się w nieodłącznie towarzyszący dziełom mistrza, mroczny nastrój.

6. Odo Dobrowolski, Lwów -Namiestnictwa, 1915 r.

Z prac które mogliśmy obejrzeć, wyłonił się obraz artysty, mimo młodego wieku, prezentującego dojrzały, świadomy styl, sprawnie posługującego się rozmaitymi technikami jak gwasz, tusz czy pastel, nadto człowieka o głębokiej wrażliwości, która w połączeniu z talentem i warsztatem, zaowocowała dziełami o niezwykłej ekspresji.

Dziękujemy wszystkim za liczne przybycie. Zapraszamy na kolejne Spotkanie ze sztuką, które odbędzie się 28 listopada. Anna Dobaczewska opowie stylu o art déco w biżuterii i nie tylko.

Źródła ilustracji:
1. Simferovska A., Від атрибуту доалегорії: львівськіавтопортрети Одо Добровольського, ВІСНИК Львівської національної академії мистецтв. Вип. 34 (Biuletyn Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuki Nr 34, 2017), s.218-231
2. domena publiczna
3. Kolekcja Galerii sztuki ARTYKWARIAT
4. i 5. Kolekcja Galerii sztuki ARTYKWARIAT
6. domena publiczna